Bruin zandoogje

Het Bruin zandoogje (Maniola jurtina) is een zeer algemene vlinder, die je in het hele land kunt tegenkomen. De vlinder hoort tot de familie van de zandoogjes. Dat zijn vlinders met vlekken op de vleugels, die op ogen lijken. Het Bruin zandoogje is het meest te zien in de maanden juni t/m augustus. De mannetjes en vrouwtjes van deze vlinder verschillen enigszins qua uiterlijk.

Bruin zandoogje (Maniola jurtina)

Bruin zandoogje

Bruin zandoogje vrouwtje (Maniola jurtina)

Bruin zandoogje vrouwtje

Er is verwarring mogelijk tussen het Bruin zandoogje en het Oranje zandoogje. Onderin de pagina staan de verschillen beschreven.

Mannetje

Mannetjes hebben een donkerbruine bovenkant van de vleugels. Er is maar weinig oranje te zien. De achterkant van de vleugels is egaal lichtbruin, vaak met kleine zwarte stipjes. Het Koevinkje heeft ook een donkerbruine bovenkant van de vleugels, maar dan zonder oranje en vaak met meer oogvlekken.

Bovenkant vleugels

  • De bovenkant van de voorvleugel is bruin met nauwelijks oranje (verschil met vrouwtjes, die veel oranje in de voorvleugel hebben).
  • De vleugelpunt bevat een zwarte oogvlek. Vaak (maar niet altijd) staat er 1 witte stip in deze oogvlek.
  • De bovenkant van de achtervleugel is volledig bruin.
Bruin zandoogje (Maniola jurtina) mannetje

Bruin zandoogje mannetje

Onderkant vleugels

  • De onderkant van de vleugels is egaal bruin (vrouwtjes hebben banden in verschillende bruintinten).
  • Vaak zijn er kleine zwarte stipjes te zien op de onderkant van de achtervleugel.
Bruin zandoogje mannetje (Maniola jurtina)

Bruin zandoogje mannetje

Bruin zandoogje (Maniola jurtina) mannetje

Bruin zandoogje mannetje

Vrouwtje

Bovenkant vleugels

  • De voorvleugel is bruin met een grote oranje vlek in het midden (mannetjes hebben nauwelijks oranje in de voorvleugel).
  • De vleugelpunt bevat een zwarte oogvlek. Vaak (maar niet altijd) staat er 1 witte stip in deze oogvlek.
  • De achtervleugel is bruin met eventueel een klein beetje oranje.
Bruin zandoogje vrouwtje (Maniola jurtina)

Bruin zandoogje vrouwtje

Bruin zandoogje vrouwtje (Maniola jurtina)

Bruin zandoogje vrouwtje

Onderkant vleugels

  • De onderkant vleugels heeft banden in verschillende bruintinten (bij mannetjes is de onderkant van de vleugels egaal bruin).
  • Soms zijn er kleine zwarte stipjes te zien.
Bruin zandoogje vrouwtje (Maniola jurtina)

Bruin zandoogje vrouwtje

Bruin zandoogje (Maniola jurtina)

Bruin zandoogje vrouwtje

Verschil Bruin zandoogje en Oranje zandoogje

Het Bruin zandoogje lijkt veel op het Oranje zandoogje, de verschillen betreffen met name:

Verschillen onderkant vleugels
Als de vlinders met de vleugels dicht zitten, is aan de aanwezigheid en de kleur van de stippen op de achtervleugel is te zien welke soort het is.

  • Bruin zandoogje: zwarte stippen of helemaal geen stippen op de onderkant van de vleugels.
  • Oranje zandoogje: witte stippen op de onderkant van de vleugels.
Verschil Bruin zandoogje en Oranje zandoogje onderkant vleugel

Verschil Bruin zandoogje en Oranje zandoogje onderkant vleugel

Verschillen bovenkant vleugels
Aan de aanwezigheid en de omvang van de oranje vlekken op de bovenkant van de achterste vleugels is de soort goed de herkennen.

  • Bruin zandoogje: de bovenkant van de achterste vleugel is voornamelijk bruin.
  • Oranje zandoogje: de bovenkant van de achterste vleugel bevat een grote oranje vlek.

Het aantal witte stippen in de oogvlek, die bovenop de vleugels staat, geven ook een hint over welke soort het is. Maar dit is niet doorslaggevend, omdat er ook Bruin zandoogjes zijn met 2 witte stippen en Oranje zandoogjes met 1 witte stip.

  • Bruin zandoogje: heeft vaak 1 witte stip in de zwarte oogvlek.
  • Oranje zandoogje: heeft vaak 2 witte stippen in de zwarte oogvlek.
Verschil Bruin zandoogje en Oranje zandoogje bovenkant vleugel

Verschil Bruin zandoogje en Oranje zandoogje bovenkant vleugel

Informatie Bruin zandoogje

Latijnse naam: Maniola jurtina
Familie: aurelia’s (Nymphalidae)
Onderfamilie: zandoogjes (Satyrinae)

Zeldzaamheid: algemeen
Vleugelgrootte: 21 – 28 mm
Vliegtijd: juni t/m agustus
Waar te vinden: heel Nederland
Aantal generaties: 1
Overwintert als: rups
Leefomgeving: ruig grasland, bermen of slootkanten, stedelijk groen en braakliggende terreinen

Engelse naam: Meadow Brown
Duitse naam: Grosses Ochsenauge
Franse naam: Le Myrtil

Meer vlinders

Bekijk ook andere vlinders uit de Aurelia familie.

Dambordje (Melanargia galathea)

Dambordje

Het Dambordje heeft oogvlekken onderop de vleugels en hoort daarom bij de zandoogjes en niet bij de witjes.

Zeldzaamheid: zeer zeldzaam
Latijnse naam: Melanargia galathea
Familie: aurelia’s (Nymphalidae)
Onderfamilie: zandoogjes (Satyrinae)

Hooibeestje (Coenonympha pamphilus) Hooibeestje

Het Hooibeestje is een klein lichtbruin met oranje vlindertje, dat vooral in bloemrijke graslanden te vinden is.

Zeldzaamheid: algemeen
Latijnse naam: Coenonympha pamphilus
Familie: aurelia’s (Nymphalidae)
Onderfamilie: zandoogjes (Satyrinae)