Natuur dichtbij

Graafwespen (Crabronidae) heten zo, omdat veel soorten van deze wespenfamilie een nest in de grond graven. Daarnaast zijn er enkele soorten, die hun nest in oud hout, ruimtes in muren of stenen of in holle stengels maken. In Nederland is de familie van de graafwespen erg groot met ruim 160 soorten. Een aantal daarvan zijn hieronder beschreven.

Argogorytes

Argogoryte mystaceus

Dit is waarschijnlijk de graafwesp Argogoryte mystaceus, die een schuimcicade nimf als prooi heeft gevangen. Schuimcicaden zijn de beestjes die verstopt zitten in de slijmerige hoopjes schuim, die vaak op planten zichtbaar zijn. De Argogoryte mystaceus is een vrij grote wesp, die nesten in de grond maakt. Deze zijn ongeveer 10 cm diep.

Graafwesp Argogoryte mystaceus

Graafwesp Argogoryte mystaceus met prooi

Blokhoofdwespen

Blokhoofdwespen (Ectemnius) zijn wespen met een grote kop en een breed gezicht. In het midden van het gezicht is vaak een glanzende zwarte middenzoom zichtbaar met witte haartjes er omheen. De verschillende soorten zijn aan de hand van een foto niet makkelijk te herkennen.

Blokhoofdwespen jagen op zweefvliegen en andere vliegen. Onderstaande foto’s zijn waarschijnlijk allemaal vrouwtjes.

Blokhoofdwesp

Blokhoofdwesp

Blokhoofdwesp

Blokhoofdwesp

Blokhoofdwesp

Veel mannetjes Blokhoofdwespen hebben opvallende vervormingen in de antenneleden.

Blokhoofdwesp mannetje

Blokhoofdwesp mannetje

Een mannetje (bovenste wesp) en vrouwtje (onderste wesp) Blokhoofdwesp. Bij het mannetje zijn de vervormingen van de antenneleden te zien. Bij veel Blokhoofdwesp soorten hebben de mannetjes dergelijke vervormde antenneleden.

Blokhoofdwesp

Blokhoofdwesp

Cicadendoders

De Cicadendoders (Gorytes) wespen zijn middelgrote wespen, die hun nesten in de grond maken. De verschillende soorten van dit geslacht zijn op basis van foto’s niet makkelijk te onderscheiden. De prooien van de Cicadendoders bestaan uit cicadeachtigen (Homoptera), zoals de naam al aangeeft. Hieronder is te zien hoe de wesp bezig is met het bouwen van een nest onder een terras in onze tuin.

Cicadendoder bezig met nest bouwen

Cicadendoder bezig met nest bouwen

Als het nest klaar is, gaat de wesp op zoek naar een cicade, die al snel gevonden wordt. Deze wordt vervolgens vakkundig het nest ingebracht.

Cicadendoder met prooi

Cicadendoder met prooi

Knoopwespen

Knoopwespen (Cerceris) horen tot de familie van de Graafwespen. Je herkent ze aan de ingesnoerde achterlijfssegmenten. De meeste knoopwespen gebruiken de larven van kevers als prooi voor hun nakomelingen. Daarnaast zijn er soorten, die bijen als prooi gebruiken.

Groefbijendoder

De Groefbijendoder (Cerceris rybyensis) vangt groefbijen (Halictus) als prooi voor haar nageslacht. Daarnaast worden zandbijen (Andrena) en soms roetbijen (Panurgus) als prooi gebruikt. Op de foto hieronder heeft de Groefbijendoder net een groefbij gevangen.

Groefbijendoder

Groefbijendoder

Op een wat koudere dag kwam ik deze Groefbijendoder tegen, die nog niet voldoende opgewarmd was om weg te vliegen. Handig om heb eens vanuit verschillende hoeken op de foto te zetten.

Groefbijendoder

Groefbijendoder

Groefbijendoder

Groefbijendoder

Grote snuittordoder

De Grote snuittordoder (Cerceris arenaria) is een wat grotere knoopwesp, die volwassen snuitkevers (Curculionidae) en bladhaantjes (Chrysomelidae) vangt als prooi voor haar larven.

Grote snuittordoder

Grote snuittordoder

Grote snuittordoder

Grote snuittordoder

Grote snuittordoder

Grote snuittordoder

Pottenbakkerswespen

Pottenbakkerswespen (Trypoxylon) zijn lange, smalle en volledig zwarte wespen. Ze vangen kleine spinnetjes als prooi voor hun nageslacht. Bij ons in de tuin zijn ze elk jaar druk in de weer met het maken van nesten in het insectenhotel. De verschillende soorten lijken erg op elkaar en zijn op een foto lastig te onderscheiden.

Pottenbakkerswesp vrouwtje

De mannetjes Pottenbakkerswesp zijn wat kleiner en zijn te herkennen aan de antenneleden. De antenneleden worden naar buiten toe steeds korter, behalve het laatste 13e antennelid dat juist weer erg langer is. Het eindigt in een punt en vaak zie je ook een krul in de antenne.

Pottenbakkerswesp mannetje

Pottenbakkerswesp mannetje

Pottenbakkerswesp vrouwtje (links) en mannetje (rechts)

Hier is een vrouwtje bezig met het bouwen van een nest. Pottenbakkerswespen nestelen in holle stengels. Ze vangen 10-tallen spinnetjes als prooi voor de wespenlarven. De nestingang wordt afgesloten met een prop klei, waar de wesp de naam Pottenbakker aan te danken heeft.

Pottenbakkerswesp vrouwtje

Pottenbakkerswesp vrouwtje

Pottenbakkerswesp vrouwtje

Pottenbakkerswesp vrouwtje

Spieswespen

Spieswespen (Oxybelus) zijn vrij kleine wespen, die een opvallende naar achteren gericht doorn op het achterschildje (propodeum) hebben. Op onderstaande foto is deze doorn aan de achterkant van het borststuk tussen de vleugels goed te zien.

Spieswesp

Spieswesp

Spieswesp Oxybelus spec.

Zeefwespen

Zeefwespen (Crabro) horen tot de familie van de Graafwespen. Vooral de mannetjes zijn goed te herkennen aan de sterk verbrede voorschenen. Dat lijken een soort schildjes. Deze schildjes zijn gestippeld of gestreept en doen aan een zeef denken.

Kleine zeefwesp

De mannetjes van de Kleine zeefwesp (Crabro peltarius) hebben een bruin schildje met een patroon van lichte stipjes en korte lijntjes.

Kleine zeefwesp mannetje

Kleine zeefwesp mannetje

Kleine zeefwesp mannetje

Kleine zeefwesp mannetje

Kleine zeefwesp mannetje

Kleine zeefwesp mannetje

De vrouwtjes hebben vrij dikke poten, maar zonder schildjes zoals de mannetjes. Ze zijn makkelijk te verwarren met andere geslachten, zoals de Blokhoofdwespen.

Kleine zeefwesp vrouwtje

Kleine zeefwesp vrouwtje

Bleke zeefwesp

De mannetjes van de Bleke zeefwesp (Crabro scutellatus) hebben een bruin schildje met een patroon van lange lichte lijnen.

Bleke zeefwesp mannetje

Vliegendoders

Vliegendoder (Mellinus) zijn wat grotere zwarte wespen met een gele tekening. Vliegendoders zijn te herkennen aan de vorm van het achterlijf, waarbij het tweede segment aan de basis is ingesnoerd. Het achterlijf heeft 4 gele banden waarvan de 3e niet volledig is. Zoals de naam al aangeeft vangen ze vooral vliegen. Die worden verlamd in een nestje in het zand gelegd voor het nageslacht.

Gewone vliegendoder

De Gewone vliegendoder (Mellinus arvensis) is een middelgrote zwarte wesp met een gele tekening op de kop, het borststuk en het achterlijf. De antennes zijn zwart met aan de basis een beetje geel. Aan de voor- en achterkant van het borststuk is een gele streep zichtbaar. Op de voorkant van de kop is een gele tekening in de vorm van een U te zien. De poten zijn geel met aan de basis een zwarte vlek.

Gewone vliegendoder vrouwtje

Gewone vliegendoder vrouwtje

Gewone vliegendoder vrouwtje

Meer Wespen

Bekijk ook andere wespen.

Knotswespen

Knotswespen zijn slank en tubevormig. Bij de mannetjes hebben de antennes vaak een knotsvormig einde.

Onderorde: Apocrita
Sectie: Angeldragers (Aculeata)
Familie: Knotswespen (Sapygidae)
Genus: Knotswespen (Sapyga)

Rupsendoders

Rupsendoders zijn zwart met rode wespen met een opvallend lange wespentaille.

Onderorde: Apocrita
Sectie: Angeldragers (Aculeata)
Familie: Langsteelgraafwespen (Sphecidae)
Genus: Rupsendoders (Ammophila)